Expositie Lotta de Beus in galerie Joghem, Sanquin

Lotta de Beus gaat in haar schilderijen uit van beelden die ze in de krant, het internet, tv of in de film ontdekt: "Ik ben altijd om me heen aan het kijken". De keuze om een bepaalde foto te gebruiken baseert ze op een 'hunch', een ingeving. Ze denkt daarom dat er niet altijd sprake is van toeval, maar dat ze vaak al onbewust met een onderwerp bezig was.

De schilderijen bieden de Beus de mogelijkheid een filter in te bouwen tussen leven en kunst en te reflecteren over datgene wat haar bezighoudt. Deze sublimering van de realiteit (die de kunst altijd nodig heeft om aan de privé sfeer te ontsnappen) krijgt bij De Beus vorm in de op de traditie gebaseerde schildershandeling. Ze zet haar schilderij als een klassiek geschoolde schilder op en zet daar in een periode van zo'n twee maanden vier of vijf lagen overheen. Licht- en donkerwerking in de voorstelling is voor De Beus een manier om uitdrukking te geven aan inhoudelijke contrasten en dilemma's. Dat kan op een harde en een vloeiende manier, zoals ze die herkent in haar schilderkunstige 'helden': Caravaggio met zijn rauwe contrasten en Vermeer met zijn zacht overlopende kleurvlakken.

'Loving you to death' was de eerste keer dat Lotta de Beus zelf een voorstelling ensceneerde. Hierna zou zij deze werkwijze nogmaals toepassen in de serie 'The Romantic Escape' (2012) waarin zij tevens het kleurenpalet beperkte tot zwart en wit. 'The Romantic Escape' combineert enscenering en monochroom verfgebruik in een serie ruim opgezette schilderijen. Herinneringen aan een voorstelling met marionetten en maskers in New York en een recente pijnlijke episode in haar privé leven zijn de aanleiding tot precies geregisseerde fotosessies. Hiervoor ontwerpt en produceert De Beus zelf de rekwisieten in haar atelier, zoals degens, standaarden, kleding en maskers. Met een 8-mm filmcamera filmt ze deze sessies waarvoor ze acteurs inschakelt. Samen vormen deze beelden de basis voor de ruim opgezette schilderijen, want 'naar het leven tekenen' ervaart De Beus als ongemakkelijk. "Hoewel ik als illustrator ben opgeleid, heb ik altijd een voorbeeld nodig", zegt ze; "Met een foto als filter kan ik afstand nemen en de situatie ontleden. Ik kan moeilijk iets met de naakte werkelijkheid." De voorstellingen in 'The Romantic Escape' zijn wellicht raadselachtiger en dreigender dan haar voorgaande werk: een optocht van gemaskerden, plechtig en feestelijk tegelijk, een picknick met zes vrouwen, schijnbaar in afwachting van een gebeurtenis, of een gemaskerd paar dat in een bos onbestemd voor zich uitkijkt. Het is deze combinatie van werkelijkheid en suggestie waarmee Lotta De Beus de beschouwer manipuleert: "De referentie aan de werkelijkheid maakt het de kijker makkelijk 'in te stappen'", zegt ze, "maar daarna wil ik het niet meer zo makkelijk voor ze maken."

(Ingekorte versie tekst door Robert-Jan Muller, kunsthistoricus,kunst & design-consultant en voorzitter AICA Nederland.)