Creating the Commons: Open Science, kunst en co-creatie in de VU ART SCIENCE gallery

11 05 2023

31 10 2023

Onder de noemer Open Science streeft de wetenschap naar meer transparantie en brede toegankelijkheid. Ook in de kunst wordt er steeds vaker in en vanuit het collectief gewerkt. Idealen als gelijkwaardigheid, collectief belang en duurzaamheid liggen hieraan ten grondslag. De nieuwe expositie Creating the commons in de VU ART SCIENCE gallery onderzoekt de open productie van kunst en wetenschap van binnenuit. De expo opende op 11 mei met de performance STEM van kunstenaarscollectief Sunflower Soup en een bijdrage van hoogleraar taaltechnologie Piek Vossen.

Tijdens de expositie – te bezoeken tot en met 31 oktober – delen diverse kunstenaars en wetenschappers hun werkwijze met het publiek, in presentaties, performances, workshops en gesprekken. Hierin komen verschillende dilemma’s rondom auteurschap, inclusie en toegankelijkheid en zeggenschap aan bod.

Data versus ervaring
Wat maakt kennis toegankelijk? Het wetenschappelijk project Cooperation Databank (CoDa) creëert een meta-analyse om bestaande onderzoeksdata over sociaal gedrag doorzoekbaar te maken. Het kunstenaarsduo Semiconductor maakt wetenschappelijke data over de levensduur van sterren juist toegankelijk door deze om te zetten in een perceptieve ervaring. Beiden zoeken naar nieuwe vertalingen via het gebruik van bestaande bronnen, om zo die bronnen meer inzichtelijk te maken.

Streven naar inclusie
In het werk van Aram Lee wordt de collectieve verbeelding ingezet om te speculeren hoe de toekomstige habitat van etnografische objecten er zou kunnen uitzien. Inclusie en participatie spelen ook een belangrijke rol in het werk van wetenschapper Luisa Schneider die mensen zonder huisvesting betrekt in haar onderzoek en het project Negotiating Health dat ervaringen van zorgmedewerkers met diverse achtergronden samenbrengt.

Collectieve soep
Het kunstenaarscollectief Sunflower Soup wil autoriteit en hiërarchie opheffen. In hun werkproces geven de kunstenaars bewust ruimte aan elkaars handelingen maar ook aan die van grondstoffen, planten en het publiek, zodanig dat niet meer is na te gaan wie wat gemaakt heeft en een gemeenschappelijk bewustzijn ontstaat. Het spanningsveld tussen het collectief en het individu speelt ook een rol in het wetenschappelijke project CaRe & DaRe. De Case-study Research & Data Reuse ontwikkelt een nieuw proces om kwalitatieve onderzoeksdata die vanwege privacyredenen moeilijk te delen zijn, toch te kunnen delen.

Zeggenschap
Hoe te voorkomen dat commerciële bedrijven de collectieve inspanningen gaan beheren en dicteren? Zowel kunstenaars als wetenschappers proberen los te komen van de macht van commerciële bedrijven door zelf onafhankelijke platforms te bouwen. Met Common Garden creëert Constant Dullaart een platform gebaseerd op waarden die voor kunst belangrijk zijn. En SciPost is een zelfgebouw platform voor open publicatie opgericht vanuit het belang van academische vrijheid.